Kolombiya’nın seçimi ne anlama geliyor? | Başak Yüce

Kolombiya önümüzdeki hafta NATO’ya “küresel ortak” statüsünde üye olmaya hazırlanırken bugün ülkede iç savaşın sona ermesinin ardından ilk kez cumhurbaşkanlığı seçimi yapılıyor. Peki, ülkenin NATO üyeliği ve seçim sonuçları ne anlama gelecek?

Kolombiya cumhurbaşkanı Juan Manuel Santos, Bogota’da yaptığı basın toplantısıyla ülkesinin Latin Amerika’nın ilk NATO üyesi olacağını açıkladı. Kolombiya önümüzdeki hafta NATO’ya “küresel ortak” (global partner) statüsünde katılacak. Benzer bir statü daha önce Afganistan, Avustralya, Japonya, Irak, Güney Kore, Yeni Zelanda ve Pakistan’a verilmişti. NATO’nun bugün 29 üyesi bulunuyor, son olarak geçen yıl küçük bir Balkan ülkesi olan Montenegro birliğe katılmıştı.

Santos katılımı sosyal medya hesabından da “Bu ayrıcalığa sahip ilk Latin Amerika ülkesi olacağız” sözleriyle duyurdu. Önümüzdeki ay görev süresi dolacak ve üçüncü kez seçilemeyeceği için görevi bırakacak olan Santos, 2016’da Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile yapılan barış anlaşmasından sonra Nobel Barış Ödülü’ne değer görülmüştü. Kolombiya’daki iç savaş bugüne kadar 260 bin kişinin ölümüne, milyonlarca insanın da yerinden olmasına yol açtı. Bu anlaşmadan sonra 2017’de NATO Kolombiya ile bir ortaklık anlaşması da imzaladı.

Kolombiya’nın Santos’un ifadesiyle “küresel alanda daha çok rol oynama ve imajını geliştirme” çabası geçtiğimiz hafta Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) de kabul edilmesiyle perçinlendi. Kolombiya, 37 üyesi olan OECD’deki Meksika ve Şili’den sonra üçüncü Latin Amerika ülkesi oldu.

LATİN AMERİKA’DAN TEPKİLER

Kolombiya’nın NATO’ya katılması Latin Amerika’da farklı tepkilere neden oluyor. Geçtiğimiz hafta tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçimiyle Nicolás Maduro’nun yeniden seçildiği Venezuela bu katılıma en yüksek sesle karşı çıkan Latin Amerika ülkesi. Venezuela böylece “nükleer kapasitesi olan dış faktörlerin bölgeye katılacağı” uyarısında bulunuyor. Aynı zamanda Venezuela’ya göre 1969’da Latin Amerika ile Karayiplerin nükleer silahlardan arındırılmasını sağlamak amacıyla imzalanan Tlatelolco Anlaşması da bu katılımla tehlikeye girecek.

Kolombiya’nın NATO üyeliğini bölge ülkeleri için tartışmalı hale getiren diğer bir neden de Kolombiya’nın Bağımsızlar Hareketi’nin bir parçası olması. Soğuk Savaş döneminde kendini hiçbir güç bloğuna ait görmeyen ülkelerden oluşan Bağımsızlar Hareketi ülkelerinin uzlaştığı temel ölçütlerden biri de NATO, Varşova Paktı, SEATO veya CENTO gibi askeri ittifaklara katılmamak ve kendi topraklarında üs vermemekti.

Bu noktada belirtilmesi gereken en önemli nokta “küresel ortak” statüsünün askeri faaliyetlere katılmayı zorunlu kılmıyor olması. Öte yandan Kolombiya ile aynı statüdeki ülkelerin çoğu birliğin misyonlarına aktif olarak katılıyor. NATO’nun internet sitesinde yer alan bilgilere göre NATO ve Kolombiya siber güvenlik ve deniz güvenliği, terörizm ve organize suç bağları gibi konularda işbirliği yapacak.

Kolombiya’nın NATO gibi uluslararası organizasyonlara katılma çabası bir süredir devam ediyor. Örneğin ülke 2009’da ISAF gücüne katılmak istemiş ancak iç savaş nedeniyle katılamamıştı. 2011’de de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin NATO’nun Libya’daki iç savaşa müdahalesine izin veren kararının lehinde oy kullanmıştı. Cumhurbaşkanı Santos 2013’te NATO’yla bir işbirliği anlaşmasının imzalanacağını duyurmuştu.

CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ İKİ KUTUP ARASINDA

Ülkede bugün cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Bu seçim iç savaş sonrası yapılacak ilk seçim olduğu için ülkede büyük bir heyecan var ve katılımın yüksek olacağı düşünülüyor. Seçime katılan beş aday olsa da halkın siyasi yelpazenin iki ucundaki Ivan Duque ve Gustavo Petro arasında bir seçim yapması bekleniyor. Bogota’nın eski belediye başkanı olan sol aday Petro’nun FARC ile başlayan barış sürecini devam ettireceği ve buna karşı çıkan toprak sahiplerinin de üzerine gideceği beklentiler arasında. Öte yandan Petro’nun muhalifleri başkanlığının ülkeyi yeni bir Venezuela’ya dönüştüreceğini savunuyor.

Muhafazakâr partinin adayı Ivan Duque ise barış sürecine tamamen karşı. Duque, Reuters’a yaptığı açıklamada barış sürecini bitirmeyeceğini ama değiştireceğini söyledi. Duque’a karşı çıkanlar ise ülkenin muhafazakâr Merkez Demokrat Parti liderliğinde bir tiranlığa dönüşeceğine inanıyor.

İlk turda cumhurbaşkanının seçilmesi zor görünürken, seçimin 17 Haziran’da yapılacak ikinci tura kalması bekleniyor.

BARIŞ TEHLİKEYE GİRER Mİ?

Seçimlerin ülkedeki barış sürecini olumsuz etkileyecek sonuçları olmasından endişe ediliyor. Son dönemde dünyanın Kolombiya’ya olan ilgisi Netflix’te yayımlanan “Narcos” dizisiyle başka bir boyuta taşınmış, ülkenin yaşadığı iç savaşın sonuçları gündeme gelmişti. Anlaşma sonrasında ülkedeki cinayetler azalmadı. Ancak FARC artık uyuşturucu kartelleriyle birlikte anılmak istemiyor. Hükümet de çiftçileri kahve ve kakao gibi yasal ürünler dikmeleri için teşvik etmeye çalışıyor.

Kolombiya Latin Amerika’nın en büyük dördüncü ekonomisi. 2010’dan bu yana ülkede fakirlik oranı düşüş gösterse de 13 milyon kişi hala fakir olarak nitelendiriliyor. Venezuela’da yaşanan kriz de göç nedeniyle Kolombiya’nın sırtına ekonomik ve insani bir yük bindirmiş durumda. 2017’nin ortalarından beri 1 milyon civarında Venezuelalının Kolombiya’ya sığındığı biliniyor. Kolombiya’nın NATO üyeliği şüphesiz ülkenin 2016’dan bu yana iyiye giden “imajını” ve “rolünü” bu şartlar altında da korumak için atılan, Santos’un son adımı. Ancak bu adımın sağlam olup olmayacağını yeni yönetim belirleyecek.

Kolombiya savaşları, toplumsal psikolojisi ve insan hikâyeleri bugüne kadar en iyi anlatılan, Gabriel García Márquez’in yalnız ülkesi. Ünlü romancının da bir gazeteci olmakla övündüğü, “gazeteci olmasaydım romanlarım yazılamazdı” dediği ülkesi basın özgürlüğü konusunda iyileşmelere rağmen öldürülen ve tehdit edilen gazetecilerin sayısında rekor kırdı. Ülkede geçen yıldan beri bu rakam yüzde 50 artış gösterdi. Márquez’in romanlarından da bildiğimiz gibi Kolombiya’da hiçbir şey pek de hızlı olmuyor.

Kaynak: https://kronoshaber1.com/tr/kolombiyanin-secimi-ne-anlama-geliyor/