Bunlar alıştırma zamları #SemihArdıç

HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ

Kasayı 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçiminden evvel boşaltmışlardı. Adeta para saçıldı. Vadesi gelmemiş kamu ödemeleri bile erkene alınmıştı.

Seçmenin canını sıkacak icraattan imtina edildi. Kur artışı sebebiyle yapılması lazım gelen zamlar dahi ertelendi. Yalancı bir baharın tadını çıkardı herkes.

MERKEZ BANKASI KARŞILIKSIZ PARA BASIYOR

Hatta 12,3 milyon emekliye Ramazan bayramı ikramiyesi vermek için Merkez Bankası 14 milyar TL karşılıksız para bastı.

14 Haziran ile biten haftada emisyon hacmi 160 milyar TL’ye çıktı. Fert başına artık 2 bin TL banknot düşüyor! Bir ay evvel 1.750 lira ile idare ediyordu vatandaş. Bozdur bozdur harca…

“Matbaada mürekkep ve kâğıt masrafına katlanınca millet zenginleşebiliyormuş.” diyen akl-ı evveller söylediklerine sadece kendilerini ikna edebilir. Para basmak enflasyon ve devalüasyon fırtınasından önceki son çırpınıştır.

Dünyada para basarak ekonomisini düzlüğe çıkarmış tek bir lider yok. Bu yola en fazla diktatörler, otoriter liderler tevessül etmiştir.

Halkı paraya boğacak bir metot geliştirdiği vehmine kapılan her diktatör, gazete matbaalarının kapısına kilit vurup banknot matbaasını çalıştırmıştır. İktisatla ve demokrasiyle girdiği harbin sonunda canını zor kurtarmıştır.

O PARALAR GERİ ALINACAK

Merkez Bankası o verdiği paraları en kısa müddette geri aldı aldı, aksi takdirde Türk Lirası dolara mukabil karşılıksız paranın oranı kadar erimeye devam edecektir.

Son bir senede tedavüle sürülen banknot miktarı yüzde 25 arttı. TL de o civarda değer kaybetti. Sokaktaki insan yutsa bile elin insanı yutmuyor böyle bayat numaraları.

Seçim arefesinde vatandaşı paraya boğuyormuş gibi yapmanın semeresi kat be kat sandıkta toplandığına göre hal-i hazırda zamlar buzluktan çıkarılacak.

Birkaç gündür ilan edilen zamlara ısınma turlarından mülhem “alıştırma zamları” denilebilir.        Sokağın nabzına göre şerbet vermekte mahir Reis-i Cumhur Recep Tayyip Erdoğan sırada bekleyen zamlar için peyder peyder talimat verecektir.

ELEKTRİK, DOĞALGAZ VE AKARYAKITA ZAM GELECEK

En fazla zam beklenen kalemler elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve ulaşım olarak sıralanıyor. Petrolün varil fiyatı 80 doları buldu. Türkiye tükettiği petrolün yüzde 98’ini ithal ediyor.

Petrolün birim fiyatının artmasına ilaveten dolar da 4,60 TL oldu. Sene başında 3,76 TL idi. 6 ay içinde petrol ve doğalgaz ithalatın faturası 7-8 milyar dolar katlandı. Bu paraların bir şekilde yerine konulması icap ediyor.

Seçime kadar akaryakıt zamları Özel Tüketim Vergisi’nden mahsup edildi, pompaya aksetmedi.

Tehir edilen zamlar bütçede 500 milyon TL vergi kaybı manasına geliyor. Ne kadar tahammül edilebileceğini müteakip haftadan itibaren gelen katmerli zamlarla göreceğiz.

Akaryakıt fiyatlarında eski sisteme dönülmesi halinde İstanbul’da litresi 6,24 TL olan 95 oktan benzinin fiyatı 6,43 TL’ye çıkarılacak. Motorinin ise fiyatı 5,66 TL’den 5,83 TL’ye yükseltilecek.

O zamlardan evvel şimdilik alıştırma turları ile idare ediyor hükûmet. Alıştırma zamları ile daha büyük zamların yeri hazırlanıyor.

Zamlar belediye seçimleri var diye yine tehir edilirse sene sonuna gelindiğinde bütçe açığı 80 milyar TL’yi geçer.

AVRASYA TÜNELİ’NE 6 AYDA 2. ZAM

Avrasya Tüneli’ni kullanan otomobil ve minibüslerin ödediği ücrete yüzde 21 ila yüzde 40 arasında zam yapıldı. 6 ay evvel 19,20 TL’ye çıkarılan otomobil (tek sefer) geçiş ücreti 1 Temmuz itibarıyla 23,30 TL oldu. Minibüsler ise artık 28,80 TL değil 34,90 TL ödeyecek.

Senelik 25 milyon araba garantisi verilen bu tünelin zamlardan sonra o hedefi yakalaması imkânsız.

Benzer bir artış kredi kartı faizlerinde yapıldı. Kredi kartı ile TL harcaması yapanlardan borcunu ödemediğinde yüzde 2,52 gecikme faizi alınacak. Döviz harcamasında kredi kartı gecikme faizi yüzde 2,12 oldu.

TL nevinden kredi kartı işlemlerinde aylık azami akdi faiz oranı yüzde 2,02, yabancı para nevinden kredi kartı işlemlerinde aylık azami akdi faiz oranı yüzde 1,62 olarak değiştirildi.

Bunlar daha başlangıç. Kasa boş. Acilen para lazım. ABD’nin en büyük yatırım bankalarından Morgan Stanley doların 5 TL’yi aşabileceğini belirtiyor.

Türkiye’nin risk primi seçim neticelerine rağmen 300’ün üzerinde.

SİYASÎ VE İKTİSADÎ KRİZ

Erdoğan’ın yüzde 52 ile ilk turda kazandığı 24 Haziran seçimini müteakip ilk haftada piyasaların toparlanacağına dair coşkudan eser yoktu. 5 seneliğine seçilmiş bir başkanın piyasada karşılığı bu olmamalıydı.

Başka bir sıkıntı var. O da Türkiye ekonomisinin derin bir krizde olduğu hakikatidir.

Seçimden evvelki seviyelerin etrafında dolanan yatırımcılar 3 Temmuz Salı günü ilan edilecek enflasyon rakamlarını bekliyor. Patates-soğanın 5 TL’yi geçtiği bir ayda diğer kalemlerde ne olduğu ortaya çıkacak.

Kuvvetle muhtemel Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayı Tüketici Fiyatları’nın (TÜFE) yüzde 13’ü geçtiğini, hatta yüzde 14’e daha yakın bir orana çıktığını açıklayacak.

Yaz aylarında yüzde 15 rakamı kulağınıza gelirse şaşırmayın. İmalat sanayiinde fiyat artışları (ÜFE) ise yüzde 20’nin fevkinde kalacak.

ENFLASYON ARTACAK

Enflasyon arttıkça faizler de artacak. Türkiye yüksek enflasyon, kur ve faiz sarmalına girdi. Buradan çıkmak zannedildiği kadar kolay değil.

460 milyar dolar dış borcu olan Türkiye sıcak para müptelası oldu. Sıcak para eksildiği an komaya girecek kadar müptela haline gelindi.

Ticaret savaşları, yükselen milliyetçilik ve kutuplaşmanın gölgesinde hudutlarımızın ötesinde de paranın konforunu bozacak hâdiseler yaşanıyor.

Şartlar dahilde ve hariçte borçlardan bitap düşmüş bir ekonominin aleyhine.

Alıştırma zamları böyle ise esas zamlarla beraber vergi artışlarının haneleri nasıl kasıp kavuracağını tarife lüzum var mı?.

Kaynak: http://www.tr724.com/bunlar-alistirma-zamlari/