MB tükenmişlik sendromu yaşıyor | Harun Odabaşı

Maliye ve Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı Albayrak günlük zaferler peşinde. İngiltere’deki Swap işlemleri rezaleti, kamu bankalarına piyasa değerinin çok altında düşük faizle bono satıp faizi indirme cinliği derken şimdi de piyasaların uykuda olduğu saatlerde kamu bankalarına döviz sattırarak dövizi düşürme uyanıklığı. Bunlardan hiçbirisi kısa vadeli bir perspektif de dahi kalıcı çözümler değil. Sadece günü kurtartır, ergen sevinci yaşatır. Bir futbol maçında 10-1 yenilmiş bir takımın attığı bir golle kendinden geçmesi gibi anormal bir duygusal tatmin olur. Ama geleceğimizi kurtarmaz, hem itibarımızdan hem paramızdan oluruz. Bu gerçeği iktidarın ve ekonomi bürokrasisinin görmemesi ve bilmemesi mümkün değil. Kanaatim sayın Berat Albayrak’ın ve çevresine topladığı yeni yetmelerin irrasyonel davranışlarda etkili olduğu yönünde. Bu arkadaşlar fazlaca Amerikan filmi seyretmişler. Baba parası yiyen zengin çocukları gibiler. Sanki okulda öğrendikleri piyasa oyunlarını düşüncesizce uyguluyorlar. Bir üst akıllarının, bir devlet sorumluluğu bilincinin olduğunu hiç sanmıyorum. Eleştiride seviyeyi bu kadar düşürmek istemezdik ama olup bitene mantıklı izahlar bulamayınca çaresiz kalıyoruz. Çözüm diye sundukları her hamle milyar dolarla ifade edilen milli servetimizin erimesi ile sonuçlanıyor.

Geçen hafta yine tuhaf şeyler oldu. YSK’nın İstanbul seçimlerini iptal etmesinin ardından döviz yukarı yönlü sert bir atak yaptı. Dolar 6,17 Euro 6,92 ile zirveyi gördü. Merkez Bankası’nın sınırlı müdahalesi yeterli olmamıştı ki piyasalar kapandıktan sonra dövizde sert bir düşüş yaşandı. Bloomberg ve Reuters’in yalanlanmayan iddiasına göre kamu bankaları gece yarısı birden bire döviz satışına başladı. Herkes uykuda olduğu için sadece bekleyen alımlar vardı ve direnç kırılınca biz sabahleyin dövizin oldukça aşağılara geldiğini gördük. Satışın 4,5 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Bir fonun ya da bankanın böyle bir gece yarısı satışı gerçekleştirmesinin iki geçerli sebebi olabilir. Ya dövizin aşağı düşeceğine dair çok ciddi bir beklenti olmalı ya da zorunlu yükümlülükleri baskı yapmalı. Bu sebepler ortada yoksa çok ciddi zarara uğrayacaktır ve öyle de oldu. Döviz yukarı yönlü hararetli duruşundan zerre taviz vermiyor. Sözün özü Merkez Bankası kamu bankalarının da döviz rezervini arkasına alarak piyasaya müdahale ediyor. Yasalar çerçevesinde dövize müdahalenin tek adresi Merkez Bankası’dır. Kamu bankalarının görevi mudilerinin ve bankanın çıkarını korumaktır. Ancak Merkez Bankası elindeki rezervi tüketince Alo Fatih vasıtası ile kamu bankalarının döviz rezervini kullanmaya başladığı görülüyor. Tam bir tükenmişlik sendromu.

2001 krizinin en olumlu sonuçlarından biri bankalara verilen çeki düzendi. Başta Demirbank olmak üzere pek çok banka o dönemde açık pozisyonda yakalandığı için batmıştı. Bankalar herhangi bir kriz anında sıkıntı yaşamamak için topladığı döviz ve TL cinsinden mevduatları yine aynı cins yatırım araçlarımda değerlendiriyordu. Bu riski en alt seviyeye indiren bir tedbir anlayışıydı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun en fazla dikkat ettiği nokta bu idi. Süreç içerisinde bankalar, Türkiye’nin finans yapısının görünümünü pozitife çevirdi. Rekor karlar elde ederken piyasa değerlerini de katlayarak büyüttüler. Bu dengenin bozulması hele ki eldeki dövizi azaltarak bozulması dövizin yukarı yönlü hareket ettiği dönemde çok büyük bir tehlike arz ediyor.

Kamu bankalarının kredi kullanımını hükümet baskısı ile reel zeminden çıkarttığı biliniyor. Sonuç olarak uzunca bir süredir. İnşaat sektörü ve medya başta olmak üzere hesapsızca verilen kredilerin geri dönüşünde sıkıntı yaşanıyor. Son dönemde yaşanan konkordatoların maliyetini bankalar çekiyor. AKP ise sanki kamu bankalarının başka derdi yokmuş gibi şimdide ellerindeki döviz varlıklarına göz dikti. Bu çok tehlikeli bir oyun. Şimdilik bilanço oyunları ile bankaların sıkıntıları halı altına süpürülüyor. Ama nereye kadar!

Ne AKP hükümetinin ne de Merkez Bankası’nın bir oyun planı olduğunu hiç sanmıyorum. Yaptıkları eylemlerin olumsuz sonuçlarını düşünmektense günü kurtarmaya çalışıyorlar. Umarım Berat Albayrak bizi yine şaşırtmak için gara gara düşünmüyordur!

HARUN ODABAŞI
Kaynak: HARUN ODABAŞI – kronos news https://kronos23.news/tr/merkez-bankasi-tukenmislik-sendromu-yasiyor/