‘Swap’lar yine yabancıların oldu, dövizin ateşi düşmedi | Harun Odabaşı

Önce ayrıntıya boğmadan geçen haftanın bir özetini yapmaya çalışalım: Döviz kuru, Golan Tepesi ve özel sektör borçlarının ödeme takvimini bahane ederek yükselişe geçti. 5.30’larda seyreden dolar 6 TL rakamına kısa sürede yaklaştı. Merkez Bankası’ndan (MB) her zaman olduğu gibi piyasaları sakinleştirmek adına döviz satması beklenirdi. Ancak 15 milyar doların altına gerileyen döviz rezervi ile artık piyasaları dizginlemek mümkün değildi. Böyle olunca Merkez Bankası içerdeki yabancı fonları döviz bozmaya zorlamak için bu zamana kadar alışık olmadığımız bir oyunu sahneye koydu. İngiltere’de geniş kitlelerin belki ilk defa duyduğu Swap İşlemleri’ni devreye soktu. Başlangıçta bu işlemler etkili oldu ve dolar kısa sürede 5.30 seviyelerine geri döndü.

Operasyonun kumanda masasında oturduğu anlaşılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yabancı fonlar için ‘Tüm bunlar Batı’nın, başta Amerika’nın, Türkiye’yi sıkıştırma operasyonlarıdır. Şimdi son olarak döviz, faiz kur sıkıştırma operasyonları ne oldu? Ters tepti. Şimdi Türk Lirası bulamıyorlar. Ödeme yapma noktasında sıkıntıya düştüler. İş ters döndü. Bunu yapamayınca da şu anda Türk Lirası prim yaparken, dolar düşmeye yöneldi’ dedi.

Erdoğan’ın ıskaladığı bir nokta var. Piyasalar kazananın hemen belli olduğu bir oyun oynamıyor. Uzun soluklu bir süreç bu. Karşı hamleyi de beklemek lazım. Tabir yerinde ise tavla değil satranç oynanıyor. Nitekim kısa süreli ama maliyetli swap işlemleri sayesinde tam hükümet seçime kadar zaman kazanmayı başardı demeye hazırlanırken bugün dövizin ateşi yeniden alevlendi. Demek ki kullanılan ağrı kesicinin etkisi bitince müzmin rahatsızlıklar yeniden nüksediyormuş. Peki bu bir haftanın bilançosu ne oldu? Atılan taş ürkütülen kurbağaya değdi mi?

Zarar hanesine ilk sıraya MB’nın ve hükümetin itibar kaybını koyabiliriz. Yabancılar sıkıştığında her türlü kural ihlalini yapmaya hazır bir hükümetle karşı karşıya olduklarını gördüler. Swap işlemleri sırasında yerli bankalara ‘yabancılara TL satmayın’ talimatı gidince Kambiyo rejimi ciddi yara almış oldu. Gelirken önüne kırmızı halı serilen yabancı sermaye çıkarken barikatla karşılaşırsa gelme noktasına ürkek davranacaktır. Bu da borç bulma sırasında risk priminin ve faizlerin yükselmesi anlamına geliyor.

Ayrıca bir haftanın sonunda miktarını bilemediğimiz ciddi kıymetli evrak erimesi yaşandı. Yurt içindeki yabancıları dize getirmek için yurt dışındaki yabancılara normalin çok üstünde kar etme imkanı sunuldu. Sonuçta alınamayınca kaybettiğimiz milli servetimiz yanımıza kar kaldı!
Birde işin psikolojik boyutu var: İngiltere’de yapılan swap işlemleri sırasında gecelik faizlerde yüzde 1000’li rakamlara kadar çıkılmış olması 2001 krizi öncesindeki tabloyu hatırlatması açısından iyi bir nostalji olmadı. Güven duygusu dövizde, enflasyonda ve faizde, kısacası piyasa davranışlarında çok belirleyicidir. Piyasalarda her an her şey olabilir düşüncesi kalıcı hale gelirse günlük normal davranışlar yerini korumacı ve panik tepkilere bırakır. Nitekim bir yan etki olarak Borsa İstanbul geçen haftada yüzde 11 gibi büyük bir kayıp yaşadı. Düşüşün nerde duracağı ise belirsizliğini koruyor. Seçim sonrası riskleri de göz önünde bulunduran yabancı sermaye karına zararına bakmadan satış yaptı ve dövize dönerek kendisini sağlama aldı.

Erdoğan hükümetinin anlayamadığı belki kabul etmekte zorlandığı nokta zannediyorum şu: Büyük fotoğrafı değiştirmediğiniz müddetçe ne kadar zeki adımlar atarsanız atın sadece günü kurtarırsınız. Büyük fotoğrafta demokrasiden ve hukuk devletinden uzaklaşmanın yanında 500 milyar dolara yaklaşan dış borç var ki bunun yaklaşık 200 milyar doları özel sektör borcu. Yine artan enflasyon, faiz döviz ve işsizlik oranları var. Bu karanlık tabloya şimdilerde stagflasyon eklendi. Jeo-politik tarafta da zemin kayması yaşıyor. Türkiye Rusya, Çin ve İran ile aynı fotoğrafta görünüyor.

Son söz: Koşu bandında yürüyerek enerji harcarsın ama mesafe alamazsın!

HARUN ODABAŞI
Kaynak: HARUN ODABAŞI – kronos news https://kronos19.news/tr/swaplar-yine-yabancilarin-oldu-dovizin-atesi-dusmedi/