Kırık Testi: DÜNYA VE UKBANIN SULTANI

   Soru: Peygamber Efendimiz’in (sallallâhu aleyhi ve sellem) siyerde beyan edilen beşerî yönleri mütalaa edilirken veya O’na ait bir kısım ahval ve evsaf değerlendirilirken yanlışlara düşülebiliyor. O’nun kamet-i kıymetine uygun değerlendirilebilmesi adına dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

   Cevap: Maalesef günümüzde bir kesim, Allah Resûlü’nü (sallallâhu aleyhi ve sellem) sıradan bir insan olarak ele alıp anlatıyor. Bu yüzden de günümüzde İnsanlığın İftihar Tablosu (sallallâhu aleyhi ve sellem) hakkında yanlışlıklara düşen bir hayli insan var. Allah bizi istikametten ayrımasın. Zira O’nun nuranî şahsiyet-i maneviyesine veya peygamberlik misyonuna uygun düşmeyen her bir söz, bir çeşit kaymadır. O’nun hakkında yanlış bir kısım kanaat ve düşüncelere giren bir insan, Allah hakkında da kaymalara maruz kalabilir.

Mü’minlerin Rehber-i Ekmeli O’dur. Bu yüzden O’nun yürüdüğü şehrahtan ayrılan, hiç farkına varmadan patikalara düşer, dolayısıyla da Allah’tan uzaklaşır. Efendimiz’e yakın olan, Allah’a da yakın olur. Farkına vararak veya varmayarak O’ndan uzaklaşan da Allah’tan uzaklaşmış olur. Ne yazık ki günümüzde his ve heveslerinin güdümünde yaşadığından ötürü O’nu sıradanlaştıran ve O’ndan uzaklaşan bir sürü insan var.

   Efendimiz’e Bütüncül Bakış

Allah Resûlü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) hayatının, nübüvvete ait vasıflarının ve beşerî özelliklerinin farklı yönleriyle anlatıldığı çok sayıda siyer, megazi, tabakat, şemail ve delail kitabı yazılmıştır. Hiç şüphesiz bütün bu eserler, O’nun hakkıyla tanınması ve anlaşılması adına çok önemlidir. Fakat söz konusu eserleri kaleme alan o büyük insanların anlatmış olduğu hâdiselerin, vermiş oldukları bilgilerin bir yönüyle sübjektif bir kısım mülâhazalara, kendi duyuş ve algılayışlarına bağlı olduğu da unutulmamalıdır. Netice itibarıyla onlar, duydukları, idrak ettikleri ve anladıkları şeyleri kaydetmişlerdir. Bu sebeple Allah Resûlü’nün ahval ve evsafının anlatıldığı eserleri okurken yer yer o Kamet-i Bala’nın büyüklüğüne uygun düşmeyecek bir kısım mülâhazalara girilebilir. Bu itibarla Nebiyy-i Ekrem (sallallâhu aleyhi ve sellem) hakkında söylenilen sözlerin tamamını bir araya getirip bütüncül ve mahrutî bir nazarla O’na bakılmalıdır.

Hiç şüphesiz insanlık âleminde İnsanlığın İftihar Tablosu’nu (sallallâhu aleyhi ve sellem) en yakından tanıyan kimseler sahabe-i kiramdır. Hususiyle de Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali gibi sahabenin önde gelenleridir. Onların her birisi O’nu bizden daha doğru okumuş ve o Menhelü’l-azbi’l-mevrud’dan (tatlı su kaynağı) doya doya içmişlerdir. Kendileri istifade etmekle kalmamış, daha sonraki nesillerin de O’nu tanıyabilmesi adına duydukları, gördükleri her şeyi nakletmişlerdir. Bize düşen, onlardan nakille gelen bu bilgileri saygıyla karşılama ve onlardan istifade etmektir. Sahabe-i kiramın da her birisi Allah Resûlü’nü (sallallâhu aleyhi ve sellem) ayrı bir derinliğiyle duymuştur. Eğer biz, onların sözlerini bir araya getirip şahsiyet-i Ahmediye’ye öyle bakabilirsek işte o zaman O’nu kendi kamet-i kıymetine uygun görebilir ve tanıyabiliriz.

Allah Resûlü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) nübüvvetine iman etme ve O’nun sünnetine bağlı kalma, mü’minler için kurtuluş vesilesidir. İlk nurun sahibi olması ve hilkatin gayesi sayılması itibarıyla O’nun büyüklüğünü görebilmek çok önemlidir. Öyle ki hadis kriterleri açısından tenkit edilse de özellikle sofiler arasında meşhur olan bir sözde Allah (celle celaluhu) şöyle buyurmuştur: لَوْلَاكَ مَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاكَ “Sen olmasaydın, kâinatı yaratmazdım.” (Aclûnî, Keşfü’l-hafâ 2/214) Merhum Necip Fazıl da Efendimiz’le ilgili yazdığı bir kitabına “O ki O Yüzden Varız” ismini vermişti.

Kâinat meşherinin seyircilerine teşrifat memurluğu yapacak zat olmasaydı, bu kâinatın manası anlaşılamaz; varlığın, Allah’ın isimlerinin tecellilerinden ibaret olduğu bilinemez; esma-i hüsnasıyla ve sıfat-ı sübhaniyesiyle Zat-ı Ulûhiyet tanınamazdı. Aynı şekilde insanlar, dünyada misafir olarak bulunduklarından ve buradan başka bir âleme göçeceklerinden habersiz olarak yaşarlardı. Dolayısıyla da doğru yolu bulamaz, doğru yürüyemez ve ulaşmaları gerekli olan ufka ulaşamazlardı. Eğer bütün bu konularda bir şey biliyorsak O’nun sayesinde biliyoruz. Bu hakikati ifade etme adına Akif,

“Medyun ona cemiyeti, medyun ona ferdi;

Medyundur o masuma bütün beşeriyet.

Ya Rab! Mahşerde bizi bu ikrar ile haşret!” diyor.

Bu açıdan O’nun kemalat-ı şahsiyesinin siyer kitaplarına sığması beklenemez.

Bediüzzaman Hazretleri bir yerde bu hakikati şöyle ifade eder: “Şu kâinatın neticesi ve en mükemmel meyvesi ve Hâlık-ı Kâinat’ın tercümanı ve sevgilisi olan o zat-ı mübareğin tamam-ı mahiyeti ve hakikat-i kemalâtı, siyer ve tarihe geçen beşerî ahval ve etvara sığışmaz. Mesela Hazret-i Cebrail ve Mikail iki muhafız yaver hükmünde gazve-i Bedir’de yanında bulunan bir zat-ı mübarek, çarşı içinde bedevî bir Arapla at mübayaasında münazaa etmek, bir tek şahit olan Huzeyme’yi şahit göstermekle görünen etvarı içinde sığışmaz. İşte yanlış gitmemek için, her vakit mahiyet-i beşeriyeti itibarıyla işitilen evsaf-ı âdiye içinde başını kaldırıp hakikî mahiyetine ve mertebe-i risalette durmuş (otağını kurmuş da diyebiliriz) nuranî şahsiyet-i mâneviyesine bakmak lazımdır. Yoksa ya hürmetsizlik eder veya şüpheye düşer.” (Bediüzzaman, Mektubat, s. 105)

Evet, Efendimiz’in (sallallâhu aleyhi ve sellem) bir kısım beşerî hâl ve tavırlarına bakarak bazılarının yaptığı gibi O’nu sıradanlaştırmamak gerekir. Bu tür muamelelerinin yanında O’nun gökler ötesi âlemlerle de irtibat halinde bulunduğu, Allah’ın sağanak sağanak başından vahiy yağdırdığı, kendisinden farklı farklı mucizelerin sâdır olduğu, Kur’ânî ahlakı en mükemmel şekliyle temsil ettiği, makam-ı cem’in sahibi olduğu unutulmamalıdır. O’nun, insanların içinde bulunduğu ve onlarla farklı muameleler yaptığı aynı anda Cenab-ı Hak’la da beraber olduğunu görmek gerekir.

Busirî’nin yaklaşımıyla tek bir işaretiyle ayın iki parçaya bölünmesi, parmaklarından şakır şakır su akması, az bir erzakla bir ordunun karnının doyması, bir matara su ile üç yüz insanın abdest alması gibi mucizeler dahi O’nun gerçek kıymetini göstermeye yetmez. Eğer mucizeler O’nun büyüklüğüne göre cereyan etseydi, ölüler üzerine Nam-ı Celil-i Muhammedî okunduğunda hepsinin dirilivermesi gerekirdi.

Hz. Pir, başka bir yerde, içinden çıktığı yumurtaya bakarak tavus kuşunun göz kamaştıran güzelliği anlaşılamayacağı gibi; Allah Resûlü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) bidayet-i hayatına maddî, sathî ve surî bir nazarla bakmakla da O’nun şahsiyet-i maneviyesinin ve derece-i kıymetinin idrak edilemeyeceğini ifade eder. Onun gerçek kıymetinin anlaşılması için dünyanın her tarafına neşrettiği nurlara bakılmalıdır. (Bediüzzaman, Mesnevi-i Nuriye, s. 76) Evet, tavus kuşu başlangıç itibarıyla bir yumurtadan çıkmıştır. Fakat daha sonra rengarenk deseniyle, göz kamaştıran renkleriyle, baş döndüren güzelliğiyle arz-ı endam etmiştir. Ona nazar etmeli.

Aynen bunun gibi Efendimiz’e (sallallâhu aleyhi ve sellem) bakarken de yumurta kabuğuna takılıp kalmamalı. Eğer Allah Resûlü, sadece anne-babası, neş’et ettiği hane ve büyüdüğü ortam itibarıyla değerlendirilir, Ebu Talib’in yetimi olarak görülürse O’nun gerçek kadr u kıymeti idrak edilemez. O, Allah’ın hususi mahiyette yaratmış olduğu müstesna bir varlıktır. Zât-ı Ulûhiyet, bir yönüyle varlığa O’nunla bakar. O’nun bu kıymetinin farkında olan büyük zatlar, dualarında maiyyet-i ilâhiyenin yanında Habib-i Ekrem’in maiyyetini de, likaullahın yanında Habib-i Ekrem’e kavuşmayı da istemeyi ihmal etmemişlerdir. İşte bütün bu mazhariyetleriyle O’nu duymaya ve tanımaya çalışmak gerekir.

Yine Busiri’nin dediği gibi O (sallallahu aleyhi ve sellem) bir beşer olsa da sıradan bir beşer değildir. Onun da bizim gibi eli ayağı, gözü kulağı vardır; yer içer, alışveriş yapar ve daha başka beşerî ihtiyaçlarını giderir. Fakat bunun yanında O’nun apayrı bir ruhu, latife-i Rabbaniyesi, sırrı, hafisi ve ahfası vardır. Allah Resûlü’ne (sallallâhu aleyhi ve sellem) bütün bu hususiyetleriyle bakmayınca, O’nun gerçek kamet-i kıymetinin görülmesi ve bilinmesi mümkün değildir. O, bir beşer olsa da taşlar arasındaki yakut gibidir. Yakut da bir taştır ama sıradan bir taş değil.

Elbette böyle bir bakışın yakalanması herkesi için mümkün olmayabilir. Üstelik böyle bir bilme ve tanıma uhrevî kurtuluş adına da şart değildir. Netice itibarıyla her mü’min, bilgisine, inancına ve ufkuna göre Allah Resûlü’nü bilir. Eğer bir kimse “Muhammedu’r-Resûlüllah” diyor ve bu ahd ü peymanına sadık kalıyorsa, Allah’ın inayetiyle, ihsanıyla ve rahmetinin enginliğiyle kurtulabilir. Fakat bu ayrı bir meseledir. Bizim burada üzerinde durduğumuz husus, Efendimiz’in, kendi derinliğiyle, hakikat-i Ahmediye ve hakikat-i Muhammediye cihetleriyle tanınması ve bilinmesidir.

   İnsanlık Ufkunun Muhaciri

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hakkında söylenen sözler, söylenmesi gerekenlerin ancak aşr-ı mişarıdır (yüzde biri). O, dünya ve ukbanın sultanıdır. İlm-i ilâhîde bir çekirdek halinde ilk defa belirlenen (taayyün-ü evvel) varlık O’dur. Bu yönüyle O’na hakikat-i Ahmediye açısından kâinat ağacının çekirdeği nazarıyla bakılabileceği gibi; hakikat-i Muhammediye açısından da o ağacın meyvesi nazarıyla bakılabilir. Zira O, mahiyet ve konumuyla mahlukat arasında ilk olarak varlık izhar ettiği gibi, diğer taraftan da getirdiği mesajı itibarıyla tüm insanlığı Allah’a yönlendirmiştir.

Eğer kâinata bir kitap nazarıyla bakılacak olursa Nur-u Muhammedî, o kitabın kâtibinin kaleminin mürekkebidir. Allah (celle celâluhu) o kitabın yazılarını Hazreti Ahmed mürekkebiyle işlemiştir. Âdeta kâinatın bütün satırlarında O’na ait bir şeyler olduğu söylenebilir. Eğer kâinata bir meşher (sergi) nazarıyla bakılacak olursa Nur-u Muhammedî onun hem teşrifatçısı hem de rehberi olur. Bu açıdan Efendimiz’in risaletine bakarken hakikat-i Muhammediye’nin yanında hakikat-i Ahmediye’nin de göz önünde bulundurulması, bu ikisinin birlikte mütalaa edilmesi gerekir. İşte o zaman kâinat kapısının nasıl âdeta sırlı ve sihirli bir anahtar olan Efendimiz ile açıldığını; Allah’ın varlığı O’nun yüzü suyu hürmetine yarattığını anlayabiliriz.

Bu hususiyetleri itibarıyla Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) insanlık ufkunun muhaciridir. O, ruhlar âleminden veya taayyün-ü evvel âleminden bu ufka gelirken önemli bir hicret gerçekleştirmiştir. O’nun bulunduğu konumdan ayrılıp böyle bir hicret gerçekleştirmesi, Mekke’den Medine’ye yaptığı hicretten daha ağırdır. İnsanlığın İftihar Tablosu’nun insanlık ufkuna hicret etmesi, insanlığın yeniden bir kere daha doğumu demektir. Zira Yaratıcısıyla kuracağı münasebeti, hilkatin gayesini, dünyaya gönderiliş maksadını, nereye yolculuk yaptığını bilmeyen bir insanın varlığı ve yokluğu müsavidir. Bütün bunları insanlığa talim eden, insanlığın bu tür problemlerini çözen Hz. Muhammed Mustafa’dır (sallallahu aleyhi ve sellem). Nitekim asr-ı saadette O’nun meydana getirdiği anilmerkez (merkezkaç) gücün tesiri günümüze kadar ulaşmıştır. Ne var ki bunlar bir yönüyle ilm-i ilâhîye, kaderî plana ve âlem-i gayba ait şeylerdir. İlm-i ilâhinin haricî vücut kazanması, dış dünyada bir kısım oluşumların meydana gelmesi ise bundan farklıdır.

   Gerçek İnsan-ı Kâmil

Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), dünyada bile uhrevî gibi yaşamıştır. O, bütün bir ömrünü Allah’a hamd ederek, sabahlara kadar O’nun adını vird-i zeban ederek geçirmiştir. Öyle ki bir seferinde sıradan insanların yemeden, içmeden, gezmeden veya daha başka cismanî zevklerden aldıkları lezzet gibi Allah’a kulluktan lezzet aldığını ifade edecektir. O, Rabbine karşı ibadet ve kullukta bulunmaya böyle bir aşk u iştiyak duyuyordu. Hiç şüphesiz bu da O’nun marifetteki derinliğini gösteriyordu. O’nun dünya ile alakalı yaptığı bir kısım muamele ve tasarruflar ise rehberliğinin ve temsilinin bir gereğiydi. Bu tür mevzularda nasıl hareket etmeleri gerektiğini ümmetine ders vermeye yönelikti. Yoksa O’nun dünya ile çok bir alâkası yoktu.

Cîlî’nin ifadesiyle gerçek insan-ı kâmil, İnsanlığın İftihar Tablosu’dur. O’nun insan-ı kâmil olması peygamberliğinden öte, kulluğunun bir sonucudur. O, kulluğu sayesinde gerçek insan-ı kâmil olma zirvesini yakalamıştır. Aynı şekilde Miraç da O’nun kulluğuna verilen bir mükâfattır. Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) Mirac’a bir kul olarak çıkmış; velayeti ile kanatlanmış ve yürümüştür. O, ubudiyeti ile öyle bir şeffafiyet kesbetmişti ki Mirac’a -Üstad’ın tabiriyle- cesed-i necm-i nuranîsiyle yükselmişti. Ne yer çekimi kanunu, ne sürtünme kuvveti ne de zaman ve mekân kaydı ona engel olabilmişti. Velayeti sayesinde tabiat ötesi âlemlere yolculuk yapmıştı. Öyle bir buut içine girmişti ki orada binlerce senede kat edilecek mesafeler ayağının altında dürülüvermişti. Görülmedik şeyleri görmüş, duyulmadık şeyleri duymuş ve Allah’ın izniyle çözülmedik problemleri çözmüştü. Daha dünyada iken likaullah ve rü’yetullah O’na müyesser olmuştu.

Sonra da Miraç’tan risaletiyle dönmüş, ümmetine mesajlar ve müjdeler getirmişti. İnsanların elinden tutup duyduğu şeyleri duyurmak, gördüğü şeyleri göstermek ve aynı sofraya onları da ulaştırmak için tekrar bu mihnet ve meşakkat yurduna dönmüş, urûcunu nüzulle tamamlamıştı. “Kâb-ı kavseyni ev edna” ufkuna ulaştıktan sonra yeniden Ebu Leheblerin, Utbelerin, Şeybelerin, İbn Ebî Muaytların yurduna dönmüştü. Cennet nimetlerini bırakıp yeniden zehir zemberek bir hayata avdet etmişti. İşte bu, O’nun ümmetine karşı duyduğu derin alâka ve sevginin bir ifadesidir. 

Zayıf bir rivayette Seyyidina Hazreti Âdem’in Cennet’te başına gelen zelle sonrası kırk sene boyunca başını semaya doğru kaldırmadığı, Allah’a teveccüh etme cesareti gösteremediği ve bir gün Cenâb-ı Hakk’a, “Hazreti Muhammed’in hürmetine beni bağışla!” diye dua ettiği nakledilir. (İlm-i muhitiyle her şeyi bilmekle beraber) Allah Teâlâ, “Sen nereden biliyorsun Muhammed’i?” buyurur. O da, “Beni Cennet’ten çıkardığın zaman onun kapısında ‘La ilahe illallah Muhammedu’r-Resûlüllah’ yazılı olduğunu gördüm. O’nun adını kendi adının yanına yazmışsın. Anladım ki nezd-i ulûhiyette O’ndan daha kıymetli bir başkası yok. Bu sebeple O’nu şefaatçi yaptım.” Hz. Âdem gibi biz de dualarımızda Nebiyy-i Ekrem’i şefaatçi yapıyoruz. Bazıları itiraz etseler de bize göre O’nun ruhaniyeti, sera gibidir. O’nun atmosferinde kendimizi emin hissederiz.

Burada O’nun serasına sığındığımız gibi inşaallah ahirette de O’nun hamd sancağı altında toplanmayı ümit ederiz. O, livau’l-hamd’in (hamd bayrağı/sancağı) sahibidir. O’nun livasının altına sığınanlar Allah’ın lütuf ve keremiyle herhangi bir ağır suale tâbi tutulmadan kurtulacaklardır.

Hâsıl-ı kelam, bütün bu hususiyetleri ve derinlikleri itibarıyla Efendimiz’in insanlığa anlatılması ve sevdirilmesi bize düşen en önemli bir görevdir. Zira O’nun sevdirilmesi aynı zamanda Allah’ın sevdirilmesi demektir. O’na yönelen insanların Allah’a yönelmemesi düşünülemez. Allah’a giden yollar O’ndan geçer. O’nun için “köprü” kelimesini kullanmak bir saygısızlık olacağından, “geçiş noktası” veya “vesile” diyebiliriz. O’na kadar ulaşan, O’nun nuranî iklimine eren insanlar Allah’a da ulaşmışlar demektir. O’na ulaşmayan, O’nunla buluşmayan, O’nun nurefşan atmosferini teneffüs etmeyenlerin Allah’a ulaşmaları da çok zordur.

Kaynak: http://www.herkul.org/kirik-testi/kirik-testi-dunya-ve-ukbanin-sultani/